Op de koffie bij Tio Jorge

Het werd een comfortabele rit naar Potosi. De reed rustig, veilig en was bijzonder vriendelijk. Potosi is de hoogste stad ter wereld en dat was meteen te merken. Op 4100 meter hoogte is het zuurstoftekort wel aardig heftig. De aardige taxichauffeur bracht ons voor €0,50 ook nog naar het hostel, waar wij even onze tijd konden nemen. Toen de zware tassen waren afgegooid gingen Marleen en ik op zoek naar de mijntour maatschappijen en natuurlijk naar de poncho. Potosi bleek de perfecte stad voor cadeaus en souvenirs. Wij vonden een geweldige markt met alles wat wij nodig hadden. Mijn grootste materiele geluk van die dag kreeg ik van mijn poncho. Ik vond een klein zaakje waar er honderden lagen en dan ook nog voor een goede prijs! Die glimlach kwam die dag niet meer van mijn gezicht! Wij vonden ook de juiste maatschappij voor de mijntour. De man heette Julio en was een ex-mijnwerker. Daarbij hield hij heel erg van dram en hij lulde ons de oren van de kop. Met deze man zouden wij de dag erna de gevaarlijke zilvermijnen van Bolivia ingaan.

Marleen had het een beetje laat gemaakt de dag ervoor en daar zou ze in de mijnen voor moeten boeten. Wij kregen royaal ontbijt in het hostel. Iedereen zat aan een grote tafel wat heel gezellig was. De Australiers waarmee wij naar Sucre waren gereden zaten er ook en het was dus best een gezellige ochtend. Met Marleen en een Noor die zij de dag ervoor had leren kennen. Met de twee brakke en toch actieve apen liep ik naar Julio. Die was er echter niet en iemand anders nam ons met de bus naar de mijnen. Bij Julio thuis kregen wij onze helmen en kleding. Vervolgens gingen wij naar de lokale mijnmarkt om dynamiet, cocabladeren en sap te kopen. Dit was voor de mijnwerkers die in verschrikkelijke omstandigheden leven en vaak al rond het 35ste levensjaar het loodje leggen. Meestal heeft dit te maken met stoflongen of gifstoffen het lichaam kapot maken, maar er zijn ook heel veel mensen al omgekomen door ongelukken.

De mijn is al bijna 500 jaar in gebruik. Toen de Spanjaarden het continent in bezit namen, haalden zij het gros van het zilver uit deze mijn. De oorspronkelijke bewoners werden als slaven ingezet om het zilver te delven en naar schatting zijn er een miljoen mensen omgekomen in deze mijnen. De Spanjaarden waren niet al te aardig. De mijnwerkers toentertijd leefden van cocabladeren en zelfs nu is dat onmisbaar. Met zijn vieren liepen wij richting de ingang van de mijn en ik kan je vertellen, het zag er niet al te best uit. Met onze lange stuntelige lijfen moesten wij hurkend door de mijn lopen, terwijl de Bolivaanse mijnwerkes de bakken met grond al rennend over de rails naar buiten duwden. Wij stopten bij een altaar voor Tio Jorge, wat een koosnaampje is voor de duivel. De mannen hier geloven dat de duivel onder de grond heerst en dat het daarom beter is om aan Tio te offeren. Sigaretten, drank, cocabladeren en zelfs dierenoffers kun je vinden bij dit altaar. De mannen hier hopen op die manier levend en rijk uit de mijnen te komen. Je moet wat in deze omstandigheden, dacht ik bij mijzelf.

Het lopen was zwaar en je moest snel doorlopen. Het was maar goed dat ik een helm op mijn kop had, want anders was ik die mijn niet levend uitgekomen. Om de haverklap stootte ik mijn kop. De mijn was niet gemaakt voor lange Nederlanders of Noren. Julio vroeg ons op een gegeven moment of wij mee wilden gaan met de mijnwerkers, 80 meter naar beneden. Wij wilden dat wel, ondanks de gevaarlijke weg. Als je het leven van de mannen hier wil ervaren moet je ook dit soort dingen doen vonden wij. Julio was verbaasd, want dit was pas de tweede keer dat hij mensen hier naar beneden nam. Over een spekgladde houten trap klommen wij naar beneden voor ongeveer 20 meter. Vervolgens moesten wij over een houten plankje over een groot gat in de grond lopen. Komen al die jaren steigerbouw toch nog van pas. Daarna kropen wij door nauwe tunneltjes naar beneden. Wij volgden de zilverenader naar de mijnwerkers, waar wij met deze mannen of jongens konden praten. Julio deelde voor ons de sap, cocabladeren en dynamiet uit en vertaalde voor ons.

Beneden was het behoorlijk heet, maar je zit nog steeds op hoogte. Het gebrek aan zuurstof en de benauwdheid kan voor sommigen lastig zijn, maar ik vond het zo spannend dat ik er zowaar van genoot! Na deze gesprekken moesten wij weer omhoog. Nu kwam de klap voor de Noor en Marleen pas echt! Ik voelde mij prima en bleef kort achter Marleen om haar op lastige punten of op te vangen of een zetje te geven. Boven kwam de koele lucht ons weer tegemoet en zagen wij het licht aan het einde van de tunnel. Julio vertelde nog even hoe goed hij wel niet was en sprak ook zijn respect voor Marleen, een van de weinige meiden die dit heeft aangedurfd! Ik was blij met deze ervaring, wat een leven leiden sommige mensen toch. Deze mannen werken hier, omdat er geen andere keuze is. Er is niet genoeg werk en er zijn altijd gezinnen om te onderhouden. Ik vind het maar knap dat je dit dag in en dag uit doet met gevaar voor eigen leven en de zekerheid dat je jong sterft.

In het hostel hadden Marleen en ik weer een van onze gezellige babbelbuien. Na zoveel tijd samen, blijkt dat onze gesprek eindeloos is. Wij raken maar niet uitgepraat. Uiteindelijk kwam er nog een gezellige Amsterdamse hooligan bij ons zitten, maar toen het laatste glaasje wijn op was gingen wij toch echt naar bed. De tas zat weer vol met souvenirs en een geweldige ervaring erbij in het hoofd. De volgende halte was Uyuni waar wij gemakkelijk geraakten. Lekker zonder problemen!